భారతీయ రైల్వేలను దేశ జీవనాడి అని పిలుస్తారు. ఎందుకంటే ప్రతిరోజూ రైల్వేలు అనేక వేల రైళ్లను నడుపుతాయి, కోట్లాది మంది ఈ రైళ్లలో ప్రయాణిస్తారు. దేశంలోనే అత్యంత చౌకైన రవాణా మార్గం రైల్వే, దూర ప్రయాణాలకు కూడా సౌకర్యంగా ఉంటుంది. నేడు రైల్వేలు ప్రయాణీకులకు అనేక సౌకర్యాలను అందిస్తున్నాయి. దీని కింద ప్రయాణీకులు స్టేషన్‌లో ఆగడం నుండి ప్రయాణ సమయంలో ఎలాంటి ఇబ్బందులను ఎదుర్కోవాల్సిన అవసరం లేదు. దీనితో పాటు, రైల్వేలు సీనియర్ సిటిజన్లకు అనేక ప్రత్యేక సౌకర్యాలను కూడా అందిస్తాయి. తద్వారా వారు ఎటువంటి సమస్యను ఎదుర్కోవాల్సిన అవసరం లేదు. కానీ చాలా మంది సీనియర్ సిటిజన్లకు రైల్వే ఈ ప్రత్యేక సౌకర్యాల గురించి తెలియదు. ఈరోజు మనం రైల్వేలలో సీనియర్ సిటిజన్లకు ఎలాంటి సౌకర్యాలు లభిస్తాయో తెలుసుకుందాం.
భారతీయ రైల్వే నిబంధనల ప్రకారం, 60 ఏళ్ల పురుషులు, 58 ఏళ్ల మహిళలు సీనియర్ సిటిజన్ల వర్గంలోకి వస్తారు. వారికి గతంలో అన్ని కేటగిరీల రైళ్ల ఛార్జీలపై రాయితీలు ఇచ్చేవారు. ఈ తగ్గింపు మెయిల్, ఎక్స్‌ప్రెస్, రాజధాని,శతాబ్ది రైలు, జన్ శతాబ్ది, దురంటోతో సహా అన్ని రైళ్లలో అందుబాటులో ఉంది. ఈ తగ్గింపు పురుష సీనియర్ సిటిజన్లకు 40 శాతం, మహిళా సీనియర్ సిటిజన్లకు 50 శాతం. కరోనా కాలం నుంచి ఇది మూసివేయబడింది. అద్దెపై తగ్గింపు కోసం సీనియర్ సిటిజన్లు చాలా కాలంగా ఎదురుచూస్తున్నారు. భారతీయ రైల్వే రైళ్లలో రెండు రకాల కోచ్‌లు ఉంటాయి. ఒకటి రిజర్వ్ చేయబడింది, మరొకటి అన్‌రిజర్వ్ చేయబడింది. ఒక సీనియర్ సిటిజన్ రిజర్వ్ చేసుకున్న టికెట్ తీసుకున్నప్పుడు, రైల్వేలు ప్రాధాన్యత ఆధారంగా అతనికి దిగువ బెర్త్‌ను కేటాయిస్తాయి. అదేవిధంగా, కంప్యూటర్ స్వయంచాలకంగా 45 ఏళ్లు పైబడిన స్త్రీకి తక్కువ బెర్త్ ను ఇస్తుంది. అయితే, ఈ ప్రాధాన్యత లభ్యత ఆధారంగా మాత్రమే ఇవ్వబడుతుంది.
రిజర్వ్ కోచ్‌ల ఏర్పాటు ఉన్న రైల్వే రైళ్లలో, కొన్ని బెర్తులు సీనియర్ సిటిజన్లకు రిజర్వ్ చేయబడ్డాయి. మనం స్లీపర్ కోచ్ గురించి మాట్లాడుకుంటే, ప్రతి కోచ్‌లో 6 లోయర్ బెర్తులు సీనియర్ సిటిజన్లకు రిజర్వ్ చేయబడ్డాయి. AC 3 టైర్ AC2 టైర్ కోచ్ అయితే, 3 లోయర్ బెర్తులు సీనియర్ సిటిజన్లకు రిజర్వ్ చేయబడతాయి. ఈ బెర్తుల్లో 45 ఏళ్లు పైబడిన మహిళలు, గర్భిణీ స్త్రీలు కూడా వసతి పొందుతారు. రాజధాని, దురంతో వంటి పూర్తి AC రైళ్లలో, సాధారణ మెయిల్, ఎక్స్‌ప్రెస్ రైళ్లతో పోలిస్తే సీనియర్ సిటిజన్లకు కొన్ని ఎక్కువ బెర్తులు రిజర్వ్ చేయబడ్డాయి. దేశంలోని కొన్ని నగరాల్లో రైల్వే లోకల్ రైళ్లు ప్రసిద్ధి చెందాయి. ఈ రెండు జోనల్ రైల్వేలలోని స్థానిక రైళ్లలో కొన్ని సీట్లు సీనియర్ సిటిజన్ల కోసం కేటాయించబడ్డాయి. ఈ రైళ్లలో మహిళలకు కొన్ని బోగీలు మాత్రమే రిజర్వు చేయబడ్డాయి. మహిళలు, సీనియర్ సిటిజన్లను ఒకే కంపార్ట్‌మెంట్లలో ఉంచుతారు.
దేశంలోని చాలా ప్రధాన స్టేషన్లలో సీనియర్ సిటిజన్ల కోసం వీల్‌చైర్ సౌకర్యాలు ఉన్నాయి. మీరు సంబంధిత స్టేషన్ మాస్టర్ లేదా స్టేషన్ మేనేజర్ నుండి వీల్‌చైర్‌ను అభ్యర్థించవచ్చు. అతను మీకు ఒక పోర్టర్ తో పాటు వీల్ చైర్ ని అందిస్తాడు. అయితే, మీరు పోర్టర్ ఖర్చు చెల్లించాలి. మీరు దీన్ని ఆన్‌లైన్‌లో కూడా బుక్ చేసుకోవచ్చు. దీని కోసం మీరు http://www.irctc.co.in కు లాగిన్ అవ్వవచ్చు. ఒక సీనియర్ సిటిజన్ రిజర్వేషన్ సమయంలో లోయర్ బెర్త్ పొందలేకపోతే, అతను రైలులో లోయర్ బెర్త్ పొందవచ్చు. భారతీయ రైల్వే నిబంధనల ప్రకారం, రైలు బయలుదేరిన తర్వాత ఏదైనా లోయర్ బెర్త్ ఖాళీగా ఉంటే, మిడిల్ లేదా అప్పర్ బెర్త్ ఉన్న సీనియర్ సిటిజన్లు TTIని సంప్రదించి దాని కేటాయింపు కోసం అభ్యర్థించవచ్చు. కొన్ని ఇతర ప్రమాణాలను పూర్తి చేసిన తర్వాత TTI బెర్త్‌ను కేటాయిస్తారు.
